Οι μεγάλες ερμηνεύτριες του ρεμπέτικου (Μέρος 1ο)

Σπύρος Χατζηβασίλογλου
Jan 8, 2017
2 min read

Ένα αφιέρωμα ξεκινά σήμερα για τις κυρίες που κόσμησαν, με την εν συνόλω παρουσία τους, το ρεμπέτικο τραγούδι και αποτελούν μέχρι και σήμερα την απόδειξη της εξέλιξης του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού. Η αρχή γίνεται σήμερα με το Ρόζα ή "Ροζίτα" Εσκενάζυ (1890 – 1980).

Γεννημένη στην Κωνσταντινούπολη από γονείς Εβραίους, δέχθηκε σε νεαρή ηλικία την πρόταση ενός Τούρκου καταστηματάρχη να τραγουδήσει στο μαγαζί του. Η αντίδραση της οικογένειάς της και η εναντίωσή τους στο να γίνει η κόρη τους καλλιτέχνιδα της στέρησε την πρώτη της επαφή με το κοινό.

Αργότερα η οικογένειά της μετεγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη περίπου του 1900, όπου αποφάσισε πλέον να γίνει τραγουδίστρια και χορεύτρια σε θεατρικές παραστάσεις. Το ρεπερτόριό της περιελάμβανε ελληνικά-σμυρναίικα, τουρκικά και αρμένικα τραγούδια.

Το 1924 μετοικίζει στην Αθήνα όπου και εργάζεται σε προσφυγικά μουσικά στέκια. Στα τέλη της δεκαετίας έρχεται σε επαφή με τον Παναγιώτη Τούντα και η συνεργασία τους τούς οδηγεί σε πρώιμες ηχογραφήσεις.

Μέσα στην επόμενη δεκαετία ηχογραφεί περισσότερα από 500 ρεμπέτικα ενώ στην πορεία της είναι ευκρινής η επιρροή που δέχθηκε από τη συνύπαρξή της με κορυφαίους δημιουργούς της Σμύρνης και της Πόλης. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους Κώστα Σκαρβέλη, Ιάκωβο Μοντανάρη, Ιωάννη Δραγάτση (ή Ογδοντάκης), ο Κώστα Τζόβενο, Σπύρο Περιστέρη, Κώστα Καρίπη και Γρηγόρη Ασίκη.

Ούσα η πρώτη γυναίκα που ανέβηκε στο πάλκο και υπηρέτησε με πάθος το ξακουστό ρεμπέτικο του τεκέ, η μεταξική δικτατορία και η συνακόλουθη λογοκρισία εκπαραθύρωσε τη μεσοπολεμική γενιά του ρεμπέτικου βασιζόμενη στο ακόλουθο τραγούδι:

Προτού ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έκανε περιοδείες στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Τουρκία, σε ένα ταξίδι αναζήτησης της ψυχής των ταπεινών ανθρώπων της εργατιάς αλλά και των εξαρτήσεων που αποκτούν εκείνοι για να απαλύνουν τους πόνους τους.